Het Kwaad.

Wieteke van  Zeil  vraagt zich ( in de Volkskrant)  af , waarom het Kwaad zo fascineert.

Daarmee  impliceert zij,  alsof deze these een waarheid zou zijn. Of , wij zouden begrip kunnen krijgen voor de beweegredenen van de slechterik of,  we zouden ons kunnen vereenzelvigen met hun ( en wellicht eigen) geweldsverlangen.

 

In de kunst  ( verbeelding en fictie) kunnen we volgens haar zonder schuldbesef en verantwoordelijkheidsgevoel, wel naar al het gruwelijke, verbodene en grensoverschrijdende  kijken.

 

Daarmee gaat zij voorbij aan de stelling van Hannah Arend:  "over de banaliteit van het Kwaad".

 

Het Kwaad zit  eenvoudigweg in onze genen verankert en iedereen is in staat om zich gewelddadig te gedragen, al naar gelang de omstandigheden. Vergelijk in deze de figuren  van Eichmann en van Osama Bin Laden.

 

Ten tweede kan ik  vertellen, dat het Kwaad  mij persoonlijk helemaal niet fascineert. Integendeel, het verafschuwt mij.  Sommige geweldsdaden  kan ik niet eens aanzien of lezen, zoals dierenmishandeling en de vele  martelpraktijken , die zich in de meeste landen afspelen.

 

Ook in films en boeken  zegt het geweld mij niets. Ik vind het slechts walgelijk.

 

Hoe moet ik mijn gevoel rijmen met de these van Arend ?  Want ook ik heb natuurlijk met het innerlijke Kwaad te maken.

Ik denk door geluk, bewustzijnsbesef en kanalisatie ervan door middel van schrijfkunst, waarmee ik het beest in mij stevig aan de ketting heb weten te leggen. Ik zou ook kunnen zeggen, dat ik hem aardig heb weten te temmen.

 

Ook zijn er ongetwijfeld grote verschillen tussen mensen  met betrekking tot het Kwaad. Sommigen zullen er ongetwijfeld  minder last van hebben dan anderen. In karakterologisch opzicht zijn er nu eenmaal grote verschillen. De een heeft ook een groter rechtvaardigheidsgevoel dan een ander. En hetzelfde verhaal geldt voor de  begrippen  sadisme en masochisme. Het zij zo.

 

De verhalen van Dante’s Hel, over Hannibal Lecter, Medea en Van den Vos Reinaarde, Shakespeare”s Macbeth en ga zo maar door , vertellen je iets over het Kwaad  en geven je dus via deze  literatuur inzicht in de werkelijkheid.

 

Om inzicht te krijgen in jouw eigen fascinatiegevoelens zal je diep in jezelf moeten kijken.

 

Net als het krijgen van lustgevoelens bij het zien van of lezen over (seksueel)  geweld is het bepaald niet  prettig om toe te moeten geven, dat je er opgewonden van raakt.

 

Ik geef iedereen een lintje , die daar geen last van hebben.

 

Jan Posch, 31 januari 2014.